Në një nga shembujt më dramatikë të zhbërjes së pasurisë publike në Shqipëri, toka ku dikur ngrihej rafineria e famshme e naftës ARMO në Ballsh është kthyer sot në një kantier ndërtimi për një park fotovoltaik.
Skyweb.al ka siguruar pamje ekskluzive nga terreni, duke dokumentuar nga afër një proces që ka ndodhur pa transparencë publike, duke sakatuar pronën shtetërore dhe zhdukur përfundimisht çdo gjurmë të trashëgimisë industriale të vendit.
Sipas burimeve të Skyweb.al, aktualisht janë instaluar 75 megavat kapacitet energjie diellore, ndërkohë që po punohet për instalimin e 25 megavateve të tjera, duke shtrirë investimin edhe në kodrën ngjitur me ish-rafinërinë. Pamjet nga vendngjarja tregojnë qartë shtrirjen masive të paneleve diellore mbi një sipërfaqe ku dikur punonin mijëra shqiptarë dhe prodhohej naftë për gjithë vendin.
Transformimi i kësaj prone strategjike ndodhi pas një serie transaksionesh të fshehta dhe vendimesh të diskutueshme të qeverisë. Fillimisht, asetet e ARMO-s u çmontuan për skrap nga kompania Shijaku, e cila më pas krijoi shoqërinë GreeNNat për të administruar tokën e liruar.
Në janar 2023, qeveria miratoi me një vendim të posaçëm ndërtimin e një parku fotovoltaik në atë zonë, pa procedurë gare dhe duke dhënë të drejtën e ndërtimit për 49 vite. Po në atë vendim, parashikohej që qeveria të përfitonte vetëm 2% të prodhimit vjetor në formë royalty, një përqindje simbolike për një pasuri publike me vlerë të madhe.
Më pas, kompania GreeNNat dhe liçenca e ndërtimit të parkut u shitën për 1.95 milionë euro tek shoqëria Infotelecom-Albsolar 3, në pronësi të biznesmenëve Marin Gjonaj dhe Agron Haxhiymeri. Këta të fundit po zhvillojnë sot projektin e parkut diellor, duke u zgjeruar përtej hapësirës fillestare dhe duke shfrytëzuar edhe kodrat përreth.
Marin Gjonaj u shpall në kërkim nga policia në janar 2021 pas zbulimit të dy laboratorëve të prodhimit të Bitcoin në Shijak, ndërsa rezulton në dosjen e korrupsionit të Metës nën hetim nga SPAK përmes kompanisë së tij Info Telecom.
Nga ana tjetër Agron Haxhiymeri është vëllai i njërit prej aksionerëve të Bankës Credins, e cila trashëgoi ARMO-n pas borxheve të pronarëve të mëparshëm dhe më pas ketët pronë miliardëshe ia shiti “badiava” pikërisht konsorciumit të përbërë edhe nga kompania ALBERG, të Haxhiymerit.
Gjithë procesi, nga çmontimi i uzinës, shitja për skrap, dhënia e tokës për park fotovoltaik dhe deri tek instalimet aktuale, është kryer në mungesë të plotë transparence dhe nën hijen e mungesës së konkurrencës së hapur. Ish-prona publike e ARMO-s është shndërruar kështu në një investim privat me lehtësi të paprecedentë, pa asnjë njoftim publik, konsultim me komunitetin apo analizë të ndikimit socio-ekonomik.
Kujtojmë se ARMO, dikur një nga uzinat kryesore industriale të vendit, kishte kaluar në pronësi të bankave Raiffeisen dhe Credins Bank pas mosshlyerjes së detyrimeve, përpara se t’i shitej privatëve përmes procedurave të dyshimta dhe konfliktit të interesit.
Sot, mbi atë që dikur ishte një simbol i industrisë shqiptare, po ndërtohet një biznes i ri energjetik, duke e varrosur përfundimisht çdo shpresë për rivitalizimin e industrisë së përpunimit të naftës në vend. /skyweb.al
