Kanë kaluar gati 50 vjet që kur avioni luftarak F-16 Fighting Falcon u ngrit për herë të parë në ajër, por sot ai vijon të jetë shtylla e mbrojtjes ajrore për dhjetëra vende.
Që nga viti 1976, janë ndërtuar mbi 4.600 avionë F-16, ndërsa rreth 2.600 mbeten ende aktivë në flotat ajrore të më shumë se 25 vendeve, përfshirë SHBA, Izraelin, Turqinë, Egjiptin, Emiratet e Bashkuara Arabe, Poloninë, Norvegjinë, Greqinë, Korenë e Jugut, Tajvanin dhe shumë të tjera, raporton skyweb.al.
I lindur si zgjidhje për një brez të ri luftarak pas Vietnamit
F-16 lindi si përgjigje ndaj mësimeve të nxjerra nga Lufta e Vietnamit, ku avionët e mëdhenj dhe të rëndë kishin vështirësi në manovrim dhe përballje ajër-ajër. Në konkursin “Air Combat Fighter” në vitin 1975, projekti i General Dynamics fitoi ndaj rivalëve duke ofruar një avion të lehtë, të manovrueshëm, me kosto të ulët operative dhe fleksibilitet të lartë. Që prej vitit 1993, prodhimi dhe zhvillimi i mëtejshëm i avionit u mor nga Lockheed Martin.
Operacionet më të suksesshme të F-16
F-16 ka shërbyer me sukses në shumë operacione ushtarake ndër dekada:
-
Lufta e Gjirit 1991 (SHBA)
-
Operacionet në Ballkan 1999 (NATO)
-
Konfliktet e përsëritura në Lindjen e Mesme (Izrael)
-
Lufta kundër ISIS (koalicioni ndërkombëtar)
-
Misione patrullimi dhe mbrojtje ajrore në Europën Lindore pas agresionit rus në Ukrainë
Fleksibiliteti i tij për të kryer një gamë të gjerë misionesh — nga përballja ajrore, bombardimi me precizion të lartë, mbështetja e trupave në terren dhe ndërhyrjet në thellësi strategjike — e bën atë një nga avionët më të kompletuar të historisë moderne.
Çfarë e diferencon F-16 nga avionët e tjerë të brezit të tij
-
Manovrueshmëri e shkëlqyer falë sistemit fly-by-wire.
-
Kabinë me pamje panoramike dhe komandë ergonomike.
-
Kosto relativisht e ulët operimi krahasuar me avionë të tjerë luftarakë.
-
Kapacitet i lartë për përditësim teknologjik (modularitet avionik).
-
Sukses i madh në eksport dhe bashkëprodhim me aleatë.
Kundërshtari sovjetik: MiG-29
Në bllokun lindor, homologu kryesor i F-16 ishte MiG-29 Fulcrum, i zhvilluar nga Bashkimi Sovjetik në fund të viteve 1970 si përgjigje ndaj avionëve perëndimorë të gjeneratës së katërt. Megjithatë, MiG-29 nuk arriti asnjëherë fleksibilitetin operacional, shkallën e eksportit dhe modernizimin e vazhdueshëm që karakterizuan F-16.
Block 70/72: “Viper” i së ardhmes
Versioni më i fundit, Block 70/72, i njohur edhe si “Viper”, përfshin:
-
Radar të gjeneratës së fundit AESA (AN/APG-83)
-
Sisteme të përmirësuara të komunikimit dhe luftës elektronike
-
Sistemin Auto-GCAS për shmangien automatike të përplasjes
-
Integrim të armëve më të fundit ajër-ajër dhe ajër-tokë
-
Rritje të jetëgjatësisë së kornizës deri në 12.000 orë fluturimi
Ky version i fundit është porositur aktualisht nga vende si Sllovakia, Bullgaria, Bahrejni, Tajvani dhe vende të tjera, duke garantuar jetëgjatësinë operacionale të platformës për të paktën edhe 15-20 vite.
Kush mund ta zëvendësojë F-16?
Për Forcën Ajrore të SHBA-së, zëvendësuesi gradual është F-35 Lightning II, një avion luftarak i gjeneratës së pestë, me aftësi stealth dhe teknologji të avancuar sensorike dhe rrjetëzimi. Megjithatë, për shumë vende të tjera që nuk kanë kapacitetin financiar ose politik për të blerë F-35, F-16 Block 70/72 mbetet ende alternativa më efektive dhe e përballueshme./skyweb.al
