Një tender i Bashkisë së Tiranës me vlerë rreth 19.5 milionë lekë pa TVSH, për një shërbim rutinë si larja e automjeteve, po ngre pikëpyetje serioze mbi mënyrën se si po shpërndahen fondet publike dhe mbi rolin e lidhjeve politike e familjare në prokurimet shtetërore.
Në qendër të kësaj skeme del kompania “AMAR 17” shpk, e cila ka fituar tenderin e Bashkisë së Tiranës, ndërkohë që emri i saj lidhet drejtpërdrejt me Xhovan Gjinin, djalin e ish-deputetit socialist Frrok Gjini, një emër i njohur në politikën shqiptare.
TENDERI: GARË FORMALISHT E HAPUR, REALISHT ME KONKURRENCË MINIMALE
Tenderi i Bashkisë së Tiranës u shpall si procedurë e hapur, por në praktikë: morën pjesë vetëm dy operatorë ekonomikë; njëri u skualifikua për mosplotësim kriteresh; kontrata iu dha AMAR 17 shpk, si e vetmja ofertë e vlefshme.
Oferta fituese ishte shumë pranë fondit limit, një element që në prokurimet publike konsiderohet “flamur i kuq”, pasi tregon mungesë gare reale dhe ulje minimale të çmimit në raport me fondin e përcaktuar nga institucioni.
LIDHJET FAMILJARE: NGA POLITIKA TEK BIZNESI
Sipas të dhënave:
Frrok Gjini – ish-deputet i Partisë Socialiste;
Xhovan Gjini – djali i tij, themelues dhe ish-pronar i AMAR 17 shpk;
A.H – bashkëshortja e Xhovan Gjinit, e cila për një periudhë rezulton pronare dhe administratore e kompanisë, përpara se kuotat t’i kalonin Redion Gjata.
Ky zinxhir pronësie, ku kompania kalon nga djali te bashkëshortja dhe më pas te një emër tjetër, shihet nga ekspertë të prokurimeve si praktikë klasike për distancim formal nga pronari real, sidomos kur kompania përfiton kontrata publike.
PRECEDENTË DHE DYSHIME TË PËRSËRITURA
Portale të ndryshme investigative kanë raportuar më herët për tendera pa garë reale të përfituara nga kompani të lidhura me Xhovan Gjinin, sidomos në nivel të pushtetit vendor. Edhe pse nuk ka ende një njoftim zyrtar për hetim penal, modeli i përsëritur i fitimit të kontratave me të njëjtat karakteristika ngre dyshime serioze për klientelizëm dhe përdorim politik të prokurimeve publike.
PYETJET QË PRESIN PËRGJIGJE
Pse për një shërbim të thjeshtë si larja e automjeteve, Bashkia e Tiranës përfundon me vetëm një ofertë të vlefshme?
A janë kriteret e tenderit ndërtuar në mënyrë të tillë që eliminojnë konkurrencën?
A po përdoren familjarë dhe lëvizje formale pronësie për të fshehur përfituesin real të kontratave publike?
A do të ketë një verifikim nga institucionet e kontrollit dhe drejtësisë për këto raste?
Tenderi i Bashkisë së Tiranës nuk është një rast i izoluar, por pjesë e një modeli që përsëritet: pak konkurrentë, skualifikime formale, fitues i lidhur me politikën dhe oferta pranë fondit limit.
Në një vend ku prokurimet publike përbëjnë një nga burimet kryesore të abuzimit me fondet publike, këto raste nuk mund të konsiderohen thjesht “rastësi administrative”.
Transparenca, konkurrenca reale dhe hetimi i pavarur janë të vetmet rrugë për të shmangur perceptimin – dhe rrezikun – se politika po vazhdon të paracaktojë tenderët, ndërsa fatura u mbetet qytetarëve. /Report.al
