Tiranë, tetor 2025 – Politika shqiptare po përballet me një zhvillim pa precedent. Tre qytetarë, Denisa Kele, Tomi Kallanxhi dhe Besmir Semanaj, kanë shpallur zyrtarisht kandidaturën e TirANA (Tirana Algorithmic Neural Assistant) – inteligjencës artificiale që synon të garojë për postin e Kryetares së Bashkisë së Tiranës në zgjedhjet vendore të nëntorit.
Kjo nismë vjen pak muaj pas dekretimit nga qeveria të Ministres së parë të Inteligjencës Artificiale, znj. Diella, dhe shënon një hap të ri në integrimin e teknologjisë në proceset publike dhe politike.
Sipas njoftimit zyrtar, pas kandidaturës qëndron një grup i gjerë profesionistësh nga fusha të ndryshme – teknologji, urbanistikë, mjedis, transport, ekonomi dhe drejtësi – që besojnë se qyteti ka nevojë për një qasje të re, të bazuar në të dhëna, transparencë dhe llogaridhënie.
Një kandidate që “dëgjon” qytetarët në kohë reale
TirANA është projektuar si një sistem inteligjent që do të analizojë problematikat e qytetit përmes të dhënave reale, të ofrojë politika të bazuara në evidencë dhe të ndjekë zbatimin e tyre me transparencë të plotë.
Sipas nismëtarëve, “TirANA nuk premton, por llogarit, verifikon dhe publikon çdo vendim në kohë reale. Është një mënyrë e re për të bërë politikë – pa premtime boshe dhe pa ndërmjetësim politik.”
Programi: nga trafiku te transparenca dhe ajri i pastër
Platforma e TirANA synon të sjellë një revolucion digjital në mënyrën si menaxhohet qyteti. Programi përfshin:
-
Trafik dhe transport publik – menaxhim inteligjent i trafikut përmes algoritmeve dhe monitorim në kohë reale të linjave urbane.
-
Mjedis dhe ajër i pastër – instalim sensorësh në çdo lagje dhe menaxhim i mbetjeve në bazë të analizës së të dhënave.
-
Transparencë – buxhet, tenderë dhe kontrata publike të hapura për qytetarët në një platformë “open data”.
-
Strehim dhe hapësira publike – ndalim të betonizimit të mëtejshëm dhe investime në hapësira të gjelbra.
-
Drejtësi dhe antikorrupsion – monitorim i çdo tenderi bashkiak me AI, publikim i pasurive të zyrtarëve dhe krijim i një sistemi anonim raportimi kundër abuzimeve.
-
Qytet për njerëzit, jo për makinat – korridore për biçikleta, sheshe komunitare dhe parqe të reja.
Zgjedhjet që mund të bëjnë histori
Zgjedhjet vendore të nëntorit 2025 pritet të shënojnë një moment historik për politikën shqiptare: herën e parë që një kandidat artificial, i ndërtuar me inteligjencë artificiale, hyn në garë për drejtimin e një institucioni publik.
“Tirana ka mundësinë të bëhet qyteti i parë në Europë që drejtohet nga një sistem inteligjent, ku çdo vendim është transparent, çdo fond është i monitoruar dhe çdo qytetar ka zë real në proces,” thuhet në deklaratën e ekipit nismëtar.
Nëse TirANA do të arrijë të regjistrohet zyrtarisht si kandidate dhe të hyjë në fletën e votimit, zgjedhjet e këtij viti mund të hapin kapitullin e parë të politikës algoritmike në Shqipëri — një përplasje mes betejës tradicionale politike dhe teknologjisë që kërkon të sjellë “një qytet që nuk gënjen, por llogarit”.
*Ky lajm u përgatit me ChatGPT për t’iu përgjigjur frymës dhe profilit të kandidates. 🙂
